Lammigje Pater

Vrouwelijk 1877 - 1945  (67 )


Persoonlijke informatie    |    Media    |    Bronnen    |    Alles    |    PDF

  • Naam Lammigje Pater 
    Geboren 02 jun 1877  Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  [1
    Geslacht Vrouwelijk 
    Overleden 22 jan 1945  Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  [1
    Aantekeningen 
    • Volgens haar persoonskaart woonde Lammigje voor 1933 in Duitsland te Georgdorf. Op 4 november 1933 te Ambt-Hardenberg, in 1938 in een woonwagen te Avereest. Ze overleed in de gemeente Zuidwolde.
    Persoon-ID I146  Pater Reestdal
    Laatst gewijzigd op 19 jan 2005 

    Vader Hendrik Pater,   geb. 16 sep 1838, Avereest (Overijssel) Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 04 jan 1905, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 66 ) 
    Moeder Helena Stakelbeek,   geb. 18 sep 1846, Wanneperveen Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 13 mrt 1908, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 61 ) 
    Getrouwd 21 apr 1866  Wanneperveen (Overijssel) Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats 
    Aantekeningen 
    • Bij de huwelijkse bijlagen bevinden zich o.a.: -Een extract van de geboorteakte van Hendrik, waarin vermeld staat dat Hendrik een zoon is van Jan Harms Pake en Lammegien Klaassen Veldhuis. Bij een vonnis voor de Rechtbank te Zwolle d.d. 7 maart 1866 is de naam Jan Harms Pake veranderd in die van Jan Harms Pater. -De Kolonel van het 8e regiment verleende permissie tot het huwelijk aan 'Pake, Hindriks ligting 1861'. Het korps was gevestigd te Groningen.
      Het kersverse echtpaar Pater-Stakelbeek ging wonen op het adres Kerkenbosch A/140 later 139 oftewel Schottershuizen A/139, gemeente Zuidwolde, waar het eerste kindje is geboren, maar na veertien dagen alweer overleed. Ook dochter Anna is hier geboren. Waarna de familie in februari 1871 naar Wanneperveen trok, waar zoon Jan is geboren. Hendrik en Helena keerden met twee kinderen in april 1872 terug op hetzelfde adres in Schottershuizen. Hier zijn de andere kinderen geboren. Dochter Anna vertrok op 15-jarige leeftijd naar de gemeente De Wijk, waarna ze in november 1889 terugkeerde vanuit Zwolle. In februari van het daarop volgende jaar vertrok ze naar Ruinerwold. Zoon Jan ging in 1887 op 16-jarige leeftijd naar Staphorst. In 1891 ging zoon Hendrik op 17-jarige leeftijd naar De Wijk, in 1893 gevolgd door z'n 15-jarig zusje Lammigje. Dochter Elisabeth vertrok in 1899 op bijna 17-jarige leeftijd naar Meppel, terwijl dochter Klaasje in 1901 op 15-jarige leeftijd vertrok naar Ruinerwold. Dochter Maria ging in 1903 op 14-jarige leeftijd naar De Wijk.
      Tussen 1891 en 1911 was het gezin van Hendrik en Helena het enige Pater-gezin in de gemeente Zuidwolde.
      Na het overlijden van Hendrik ging weduwe Helena samen met haar zoon Hendrik (die inmiddels terug was in Schottershuizen) in november 1906 wonen bij het echtpaar Geuchien Westenbrink en Anna Pater (haar oudste dochter) te Kerkenbosch. Op het laatst woonde ze zonder kinderen toch weer op het adres Schottershuizen A/139, waar ze overleed.
    Gezins-ID F37  Gezinsblad  |  

    Gezin 1 Jacob Herder,   geb. 25 jan 1870, Appelscha, gemeente Ooststellingwerf Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats 
    Getrouwd 29 okt 1897  Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  [1
    Type: Civil 
    Gescheiden 28 jun 1910  Assen Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  [1
    Aantekeningen 
    • Jacob verbleef vaak in Duitsland, terwijl Lammigje al voor hun scheiding huishoudster was bij Albert Wittenberg op het adres Schottershuizen A/149, later A/180. Op 7 mei 1900 kwam Albert Wittenberg alleen te staan doordat zijn echtgenote Grietje Scheper hem verliet, ze ging met haar dochtertje Metje terug naar Ruinen. De juiste datum dat Lammigje bij Albert ging wonen is niet bekend, wel is het zeker dat zij een aantal kinderen met zich meenam.
    Kinderen 
     1. Helena Herder,   geb. 28 mrt 1899, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats
     2. Hendrik Herder,   geb. 06 jun 1900, Werden a/d Ruhr, Duitsland Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 13 nov 1951, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 51 )
     3. Margje Herder,   geb. 23 mei 1904, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats
     4. Willem Herder,   geb. 12 feb 1906, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats
     5. Frederik Herder,   geb. 23 mei 1907, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 13 feb 1913, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 5 )
     6. Anna Herder,   geb. 24 okt 1908, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 11 feb 1913, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 4 )
     7. Gerard Herder,   geb. 10 jun 1910, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 23 nov 1910, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 0 )
    Laatst gewijzigd op 22 nov 2004 
    Gezins-ID F53  Gezinsblad  |  

    Gezin 2 Albert Wittenberg,   geb. 24 okt 1875, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. Emmen, bij z'n dochter Anna in een wagen. Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats 
    Aantekeningen 
    • Albert en Lammigje zijn nooit getrouwd, doch leefden wel als man en vrouw. Ze woonden waarschijnlijk in een salonwagen.
      De eerste jaren van de twintigste eeuw waren niet gemakkelijk. In 1911 bracht keizer Wilhelm de wereld op de rand van een oorlog, wat goed merkbaar was. In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit, die duurde tot 1918. Vele mensen raakten door deze oorlogsomstandigheden in moeilijkheden. Vooral in het laatste oorlogsjaar heerste aan alle gebrek. Vele arbeiders verdienden ondanks de lange werktijden te weinig om van te leven en te veel om te sterven. Het hoofdvoedsel in de arbeidersgezinnen waren de goedkope aardappels met soms wat groenten en vet, maar als er geen geld was voor vet dan werden de aardappels gegeten met ... azijn en peper.
      In die tijd waren er vaak epidemieen van besmettelijke ziekten, zoals cholera, tyfus en tuberculose. Vele kinderen overleefden deze ziekten niet. Lammigje en Albert werden in de jaren van 1910 tot 1919 diverse malen geconfronteerd met het feit dat er een kind overleed. IN 1913 zelfs twee kinderen binnen twee dagen.
      De woonwagenwet van 1918 moest een einde maken aan het gebruik van bouwvallige woonwagens. Met talloze voorschriften wilde de overheid voorkomen dat er krakkemikkige wagens op de weg verschenen. De hele woonwagen moest solide zijn, waterdicht en voorzien van meerdere, beweegbare ramen die voldoende licht doorlieten.
      De kinderen Herder verlieten als eerste het ouderlijk nest. Helena (17) vertrok in 1916 naar Meppel, Hendrik ging in de eerste vier maanden van 1920 werken in Hoensbroek (Limburg) waarschijnlijk in de mijnen. Eind maart 1921 vertrok hij voor drie jaar naar Malmedy in Belgie, om na een jaartje Schottershuizen uiteindelijk te vertrekken naar Weesperkarpsel. Margje ging trouwen en bleef in Zuidwolde wonen Willem ging op 13 augustus 1925 naar Avereest. Op dezelfde datum vertrokken de overige gezinsleden: Albert Wittenberg, Lammigje Pater en de kinderen Albert Pater, Frederik Pater en Anna Pater van Schottershuizen A/189 naar Duren bij Keulen in Duitsland. Volgens het bevolkingsregister van de gemeente Zuidwolde was Albert in die tijd koopman van beroep.
      De Duitsers wilden de 'zwervende' woonwagenbewoners onderbrengen in verzamelkampen, een idee dat overigen al voor de oorlog was geopperd door Nederlandse ambtenaren. Oorlog of niet, een aantal gemeenten protesteerde tegen de aanwezigheid van een verzamelkamp binnen hun grenzen. Zij hadden geen zin om op te draaien voor de kosten die zo'n operatie met zich meebracht. Ze waren ook bang dat een concentratie van woonwagenbewoners tot veel overlast zou leiden. De burgemeester van Ommen wees bijvoorbeeld op het brandgevaar, omdat woonwagenbewoners nogal 'roekeloos met vuur' zouden omspringen. Het is niet bekend hoeveel woonwagens er uiteindelijk in verzamelkampen terechtgekomen zijn. Naarmate de oorlog vorderde, verlieten steeds meer woonwagenbewoners hun wagen, al dan niet onder druk van omstandigheden. Woonwagenbewoners kregen ook - net als andere Nederlanders - te maken met razzia's voor de Arbeitseinsatz in Duitsland.
      Moeder Lammigje Pater overleed aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. Zij heeft dus opnieuw een oorlog moeten meemaken, welke voor de woonwagenbewoners in het algemeen heel erg moeilijk was.
      Na de oorlog kregen woonwagenbewoners hun bewegingsvrijheid terug. De meesten trokken opnieuw in hun oude of in een nieuwe wagen. Het was gebruikelijk dat woonwagenbewoners in het najaar bij de boeren gingen werken om te helpen bij het rooien van aardappels en suikerbieten. Ze zijn tot ver na de oorlog hiermee doorgegaan.
    Kinderen 
     1. Grietje Pater,   geb. 31 aug 1911, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 12 jan 1912, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 0 )
     2. Albert Pater,   geb. 27 nov 1912, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 25 mrt 1943, Zwolle Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 30 )
     3. Frederik Pater,   geb. 30 dec 1913, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 02 apr 1914, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 0 )
     4. NN Pater,   geb. 16 dec 1914, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 16 dec 1914, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 0 )
     5. Frederik Pater,   geb. 20 nov 1915, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 04 mei 1962, Braamberg, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 46 )
     6. Jan Hendrik Pater,   geb. 05 nov 1917, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 09 jun 1918, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 0 )
     7. NN Pater,   geb. 19 jan 1919, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 19 jan 1919, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 0 )
     8. Anna Pater,   geb. 18 dec 1921, Schottershuizen, Zuidwolde Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats,   ovl. 16 nov 2000, Emmen Zoek alle personen met gebeurtenissen in deze plaats  (Leeftijd 78 )
    Laatst gewijzigd op 12 sep 2004 
    Gezins-ID F54  Gezinsblad  |  

  • Foto's
    Pater-Reestdal: Lammigje Pater 1877-1945.
    Pater-Reestdal: Lammigje Pater 1877-1945.
    Lammigje trouwde niet voor de wet, maar leefde wel als echtgenote van Albert Wittenberg. Ze woonden waarschijnlijk in een salonwagen. Ze kregen hun eerste kind in 1911. Op deze foto staat Lammigje met haar kleindochter Lammie, geboren in 1938.

  • Bronnen 
    1. BS.